دىن ۋە ھايات
(1600سۇئالغا جاۋاپ )
ناھايىتى شەپقەتلىك ۋە مېھرىبان ئاللاھ تائالانىڭ نامى بىلەن باشلايمەن
بارچە مەدھىيە ۋە گۈزەل ماختاشلار ئالەملەرنىڭ پەرۋەردىگارى ۋە مۆمىنلەرنىڭ مەدەتكارى جانابى ئاللاھ تائالاغا خاستۇر. ئاللاھ تائالاغا مەۋجۇداتنىڭ سانىچە ھەمدۇ سانا ئېيتىمەن. ھەق دىننى ئىنسانىيەتكە يەتكۈزۈش ئارقىلىق ئۇلارنى كۇپرى، زالالەت ۋە ئازغۇنلۇقنىڭ قاراڭغۇلۇقلىرىدىن قۇتۇلدۇرۇپ، ئىمان، ھىدايەت ۋە ھەقىقەتنىڭ نۇرىغا يېتەكلىگەن سۆيۈملۈك پەيغەمبىرىمىز ھەزرىتى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا، ئۇنىڭ ئائىلە ـ تاۋابىئاتلىرىغا ۋە ئۇنىڭ يولىنى داۋاملاشتۇرۇپ بىزلەرگىچە يەتكۈزگەن ساھابىلىرىغا، شۇنداقلا تا قىيامەتكىچە ھەق يولدا يۈرگەن مۆمىنلەرگە سالام يوللايمەن.
ھۆرمەتلىك كىتابخان! قولىڭىزدىكى ”دىن ۋە ھايات (1600 سوئالغا جاۋاب)“ ناملىق بۇ ئەسەر چوڭ – كىچىك ھەممىگە ئاممىباپ، چۈشىنىشلىك ھەم ئىخچام قىلىپ ھازىرلاندى. كىتابنىڭ تۈزۈلىشى مۇنداق بولدى:
بىرىنچى بۆلۈم : ئېتىقاد ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەر
ئىككىنچى بۆلۈم: ئىبادەت ۋە ئۇنىڭ تۈرلىرى ھەم ئەھكاملىرى
ئۈچىنچى بۆلۈم: ئەخلاق ۋە ئۇنىڭ ئەھمىيىتى
تۆتىنچى بۆلۈم: مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ تەرجىمىھالى
بەشىنچى بۆلۈم: مۇئامىلە ۋە ئۇنىڭ ئەھكاملىرى
ئالتىنچى بۆلۈم: ھارام ۋە چەكلەنگەن ئىشلار
يەتتىنچى بۆلۈم: ئىسلامىي بىلىملەردىن قىسقىچە مەلۇمات
كىتابىمنىڭ بىرىچى، ئىككىنچى ، ئۈچىنچى ۋە تۆتىنچى بۆلۈملىرى ئاساسەن ياش – ئۆسمۈرلەرگە مۇناسىب شەكىلدە ھازىرلانغانلىقتىن، سوئاللارنىڭ جاۋابلىرى ئىخچام بولۇپ، مەسىلىلەرنىڭ مەنبەلىرى بېرىلمىدى ۋە تەپسىلاتلىرىغا كىرىلمىدى، ھەمدە فىقھى مەسىلىلەردە ئىمام ئەزەم ئەبۇ ھەنىفەنىڭ مەزھىبى ئاساس قىلىنىپ، ھەنەفىي مەزھىبىنىڭ ئەڭ كۈچلۈك ۋە ھەممە بىرلىككە كېلىنگەن ئىختىلاپسىز مەسىلىلەر تاللاپ ئېلىندى.
ئەمما كىتابىمنىڭ بەشىنچى، ئالتىنچى ۋە يەتتىنچى بۆلۈملىرى ئومۇمەن چوڭلارغا مۇناسىبرەك بولغانلىقتىن، جاۋابلار بىر ئاز كېڭەيتىپ بېرىلدى ۋە مەسىلىلەرنىڭ مەنبەلىرى ئىمكان قەدەر تولۇق بېرىلدى.
مەن بۇ كىتابىمدا، ئەخلاققا ئالاھىدە كەڭ يەر ئايرىدىم. ھەقىقىي دىندارلىقنىڭ ۋە تەلەبكە لايىق مۇسۇلمانلىقنىڭ پەقەت ساغلام ئېتىقاد ۋە گۈزەل ئەخلاق بىلەن بولىدىغانلىقىنى، ئەخلاقنىڭ مەرتىبىسى ئىمان بىلەن ئوخشاش دەرىجىدە ئىكەنلىكىنى، گۈزەل ئەخلاقنىڭ ئىبادەت ئىكەنلىكىنى، تەلەبكە لايىق قىلىنغان ئىبادەتلەرنىڭ چوقۇم ئەخلاقنى ئىسلاھ قىلالايدىغانلىقىنى، ئەكسىچە بەزى دىندارلارنىڭ ئەخلاقىدىكى ناچارلىقلار ئۇلار قىلغان ئىبادەتلەرنىڭ نەپسنى ۋە روھنى پاكلاش، ئەخلاقنى ئىسلاھ قىلىشتىن ئىبارەت مېۋىسىنى بېرەلمىگەنلىكى سەۋەبتىن ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرۈشكە تىرىشتىم.
ھازىرقى زامان مۇسۇلمانلىرى ئىچىدە يۈز بەرگەن ئەڭ زور كرىزىس دىيانەت بىلەن ئەخلاق ئىككىسىنى بىر – بىرىگە باغلىيالماسلىق، ئېنىقراق قىلىپ ئېيتقاندا، بەزى كىشىلەرنىڭ شەكلىي ئىبادەتلەرنى ئورۇنداپ قويۇش بىلەن كۇپايىلىنىپ، ئەخلاقىي تەرەپلەرگە ئەھمىيەت بەرمەسلىكى ، يەنە بەزىلەرنىڭ ئەدەب-ئەخلاق ئىشلىرىغا ئەھمىيەت بېرىپ، ئىبادەت مەسىلىلىرىگە كۆڭۈل بۆلمەسلىكىدىن ئىبارەت بولغان كرىزىستۇر.
ئۆزىنى دىندار دەپ سانايدىغان بەزى كىشىلەر گۈزەل ئەخلاقتا باشقىلارغا ئۈلگە بولۇشنىڭ ئورنىغا، ئالدامچىلىق، يالغانچىلىق، ساختىپەزلىك قاتارلىق ناچار ئەخلاقى سەۋەبلىك ئۆزى مەنسۇپ بولغان دىننىڭ، توغرىسى مۇسۇلمانلىقنىڭ شەنىگە داغ تەككۈزىدۇ. چۈنكى ئۇلار بەش پەرزگە ئوخشاش بەزى مۇھىم ئىبادەتلەرنىلا دىن قاتارىدىن ساناپ كەلگەنلىكتىن، ”دىن – مۇئامىلە“ ئىكەنلىكىنى، ” بىزنى ئالدايدىغانلار بىزدىن ئەمەس“ ۋە ” ئىمانى ئەڭ كامىل ئادەم ئەڭ ئەخلاقلىق بولغىنىدۇر“ دېگەن ھەدىسلارنىڭ روھىنى، شۇنداقلا دىن – بىر پۈتۈن ھاياتلىقنىڭ ھەممە تەرەپلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدىغان بىر پۈتۈنلۈك ئىكەنلىكىنى بىلمەيدۇ.
ئىمان بىلەن ئەخلاق ئوتتۇرىسىدىكى بىرى- بىرىنى تاكامۇللاشتۇرىدىغان مۇستەھكەم باغلىنىشنى كۆزدە تۇتۇپ، ئەخلاق بۆلۈمىنى كىتابىمنىڭ بىرىنچى بۆلۈمى بولغان ئېتىقاد بۆلۈمىدىن كېيىنلا قويۇشنى ئەڭ مۇناسىپ كۆرگەن بولساممۇ، دىنىي كىتابلارنىڭ ئېتىقادتىن كېيىنلا ئىبادەت مەسىلىلىرىنى بايان قىلىش تەرتىبىگە رىئايە قىلىپ، ئىبادەت بۆلۈمىنى كىتابىمنىڭ ئىككىنچى بۆلۈمى، ئەخلاق بۆلۈمىنى بولسا ئۈچىنچى بۆلۈمى قىلىپ تىزدىم.
بۇ ئەسەرنى ھازىرلاش ئۇزۇن مۇددەتلىك قىيىن ۋە جاپالىق ئەمگەك بولدى. بۇ ئەسەرنىڭ ئومۇمغا مەنپەئەتلىك، چۈشىنىشلىك ۋە تولۇق بىر ئەسەر بولۇپ چىقىشى ئۈچۈن ئىقتىدارىمنىڭ يېتىشىچە تىرىشتىم، ئەڭ ئىلغار ۋە ئومۇمىي مۇسۇلمانلار ئارىسىدا ئىختىلاپسىز پىكىرلەر بىلەن بېيىتتىم. دوستلىرىمنىڭ، كەسىبداشلىرىمنىڭ پىكىرلىرىنى ئالدىم ۋە ئاخىرقى نۇسخىنى ئۇلار كۆرۈپ چىققاندىن كېيىن مۇقىملاشتۇردۇم.
بۇ كىتاپنى كۆزدىن كەچۈرۈپ چىقىپ بېكىتىش ئىشىنى سەئۇدى ئەرەبىستاننىڭ ھەر قايسى ئالىي بىلىم يۇرتلىرىدا، پاكىستان ئىسلام ئۇنىۋېرسىتېتلىرىدا، شۇنداقلا مىسىر ئەزھەر ئالىي بىلىم يۇرتىدا ئىلىم تەھسىل قىلىپ، يۇقىرىسى دوكتورلۇقتىن باشلاپ تۆۋىنى باكلارىيوس ئۇنۋانلىرىنى ئالغان ياش ئالىملار ئۈستىگە ئالغان ئىدى.
دېمەكچى بولغىنىم، بۇ ئەسەرنىڭ مۇسۇلمانلار ئارىسىدا بىرلىككە كېلىنگەن ئىسلام پرىنسىپىغا، قۇرئان كەرىم ۋە ھەدىسلەرنىڭ روھىغا تامامەن ئويغۇن ئىكەنلىكىدە شەك يوق. ئوقۇرمەنلەرنى بۇ جەھەتتە خاتىرجەم قىلىشنى خالايمەن.
بۇ مۇناسىۋەت بىلەن مەزكۇر ياش ئالىملارغا، شۇنداقلا بۇ ئەسەرنى يېزىشىمدا ماڭا قىممەتلىك پىكىرلىرىنى بەرگەن دوستۇم ۋە ساۋاقدىشىم – ئەزھەرىي دوكتور ئابدۇلئەزىز رەھمەتۇللاغا رەھمەت ئېيتىمەن.
بۇ ئەسەرنىڭ ھەر بىر ئۇيغۇرنىڭ ئۆيىدە بىر نۇسخىدىن بولىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.
جانابى ئاللاھتىن بۇ ئاددى ئەمگىكىمنى قوبۇل قىلىشىنى سورايمەن.
مۇھەممەد يۈسۈپ
0 ئىنكاس:
发表评论